نحوه آمادگی برای مصاحبه دکتری 99

نحوه امتیازدهی در مصاحبه دکتری

در مجموع، نمره معدل و پایان‌نامه، دانشگاه‌های مقاطع قبلی، ارائه­ کارهای تحقیقاتی و پژوهشی، سوابق تدریس دانشگاهی، مدرک زبان و نمره کتبی آزمون دکتری، مهم‌ترین و مؤثرترین نکات برای قبولی در مصاحبه دکتری هستند.

امتیاز مقاله و کتاب در مصاحبه دکتری

مقالات علمی-پژوهشی (داخلی و خارجی) مرتبط با رشته تحصیلی، مقالات علمی-ترویجی مرتبط با رشته تحصیلی، مقالات چاپ‎شده در کنفرانس‎های معتبر (داخلی یا خارجی) و تألیف یا ترجمه کتاب مرتبط با رشته تحصیلی ازجمله مواردی است که در غالب مصاحبه‌های دکتری برای داوطلبان امتیاز به همراه دارد. نحوه امتیازدهی به هر یک از این موارد بسته به نظر اساتید ممکن است متغیر باشد.

اما موضوعی که در اغلب مصاحبه‌ها عمومیت دارد این است که غالباً اساتید سقف مشخصی برای امتیاز مقالات و سایر کارهای پژوهشی درنظرمی‌گیرند. بنابراین داوطلبان هر تعداد مقاله هم داشته باشند، نمره بالاتری از سقف امتیاز تعیین‌شده نخواهند گرفت.

علاوه بر مقاله و کتاب، ثبت اختراع و نیز کسب مقام در جشنواره‌های علمی نظیر خوارزمی و فارابی و داشتن طرح پژوهشی نیز ممکن است در مصاحبه امتیازآور باشد.

نحوه محاسبه امتیازات پژوهشی در مصاحبه دکتری

(حداکثر ۴۰ امتیاز)

ردیف	نوع فعالیت	حداکثر امتیاز	نحوه ارزیابی
۱	۱-۱ مقالات علمی – پژوهشی (داخلی و خارجی) مرتبط با رشته تحصیلی ۲-۱ گواهی ثبت اختراع مورد تایید سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران ۳-۱ برگزیدگان در جشنواره علمی معتبر	۲۲ امتیاز	– هر مقاله تا ۷ امتیاز مطابق آیین نامه ارتقاء – گواهی ثبت اختراع بین المللی تا ۷ و داخلی تا ۵ امتیاز – برگزیدگی داخلی تا ۳ و خارجی تا ۷ امتیاز
۲	مقالات علمی – ترویجی مرتبط با رشته تحصیلی	۶ امتیاز	هر مقاله تا ۲ امتیاز مطابق آیین نامه ارتقاء
۳	مقالات چاپ شده در کنفرانس های معتبر (داخلی یا خارجی)	۴ امتیاز	خارجی تا ۲ و داخلی ۱ امتیاز
۴	تالیف یا ترجمه کتاب مرتبط با رشته تحصیلی	۴ امتیاز
۵	کیفیت پایان نامه کارشناسی ارشد	۴ امتیاز	عالی تا ۴ و بسیار خوب تا ۲ امتیاز
جمع		۴۰ امتیاز

امتیاز معدل و پایان‌نامه کارشناسی ارشد

در مصاحبه برخی دانشگاه‌ها معدل مقطع کارشناسی ارشد و کیفیت پایان‌نامه نیز اهمیت خاصی دارد و به آن امتیاز داده می‌شود (مطابق جدول فوق). حتی ممکن است به سطح دانشگاه محل فارغ‌التحصیلی مقطع ارشد و حتی کارشناسی نیز امتیاز تعلق گیرد.

نحوه محاسبه امتیازات آموزشی در مصاحبه آزمون دکتری

(حداکثر ۳۰ امتیاز)

ردیف	نوع فعالیت	حداکثر امتیاز	نحوه ارزیابی
۶	معدل و کیفیت دانشگاه محل تحصیل دوره کارشناسی	تا ۶ امتیاز	طبق نظر کمیته مصاحبه کننده
۷	معدل و کیفیت دانشگاه محل تحصیل دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته	تا ۵ امتیاز	طبق نظر کمیته مصاحبه کننده
۸	طول مدت تحصیل در دوره کارشناسی	۳ امتیاز	طبق نظر کمیته مصاحبه کننده
۹	طول مدت تحصیل در دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته	۳ امتیاز	طبق نظر کمیته مصاحبه کننده
۱۰	برگزیدگان المپیادهای علمی دانشجویی	۵ امتیاز	رتبه ۱ تا ۳، ۵ امتیاز. رتبه ۴ تا ۶، ۴ امتیاز، رتبه ۷ تا ۹، ۳ امتیاز، رتبه ۱۰ تا ۱۲، ۲ امتیاز، رتبه ۱۳ تا ۱۵، ۱ امتیاز
۱۱	مدرک زبان معتبر	۸ امتیاز	طبق جدول مرتبط با زبان
جمع		۳۰ امتیاز

امتیاز تدریس در مصاحبه 

از جمله مواردی که در سال‌های اخیر با چالش همراه بوده است، امتیاز تدریس در مصاحبه دکتری است. برخی دانشگاه‌ها برای سابقه تدریس امتیاز درنظر می‌گیرند، اما برخی دانشگاه‌ها بدون توجه از این مورد می‌گذرند و امتیازی به سوابق تدریس داوطلبان اختصاص نمی‌دهند.

البته در بعضی دانشگاه‌ها سابقه تدریس اهمیت بالایی دارد و علاوه بر آن، اساتید مصاحبه‌کننده ممکن است حتی به سوابق کاری مرتبط با رشته نیز امتیاز دهند.

امتیاز مدرک زبان در مصاحبه دکتری

اگر چه داشتن مدرک زبان جهت شرکت در مصاحبه دکتری وزارت علوم الزامی نیست، اما ارائه­ مدرک معتبر یکی از آزمون‌های زبان ملی یا بین­‌المللی زبان انگلیسی از جمله شاخص‌های ارزیابی داوطلبان در مرحله­ مصاحبه­ آزمون دکتری است و به آن امتیاز تعلق می‌گیرد.

تجربیات داوطلبان حاکی از آن است که داشتن مدرک زبان با نمره بالا در دید اساتید ممکن است اثر خوبی داشته باشد و کل فرآیند مصاحبه را تحت تأثیر قرار دهد.

درخصوص امتیاز مدرک زبان در مصاحبه، اگر چه در سال 96 جدول پیشنهادی ذیل جهت امتیازدهی مدرک زبان در مصاحبه دکتری در اختیار دانشگاه‌ها قرار گرفت، اما عموماً دانشگاه‌ها بر اساس آیین‌نامه‌های داخلی خود یا سلیقه اساتید به مدرک زبان امتیاز می‌دهند.

همترازی نمرات آزمون های ملی و بین المللی زبان انگلیسی

MSRT	IELTS Equivalent	TOEFL IBT	TOEFL Computer	TOEFL Paper + TOLIMO	حداکثر امتیاز
۹۵-۱۰۰	۵/۷-۹	۱۱۳-۱۲۰	۲۶۳-۳۰۰	۶۲۵-۶۸۰	۸
۹۰	۷	۱۰۰	۲۵۰	۶۰۰
۸۵	۵/۶	۹۰-۹۱	۲۳۲	۵۷۵	۷
۸۰	۶	۷۹-۸۰	۲۱۳	۵۵۰	۶
۷۵	۵/۵	۶۹-۷۰	۱۹۶	۵۲۵	۵
۷۰	۵	۵۶-۶۰	۱۷۳	۵۰۰	۴
۶۵	۴/۵	۴۹-۵۰	۱۵۲	۴۷۵	۳
۵۵	۴	۳۹-۴۰	۱۳۳	۴۵۰	۲
۴۵	۳/۵	۲۹-۳۰	۱۱۳	۴۲۵	۱

اگر چه داشتن مدرک زبان آزمون‌های بین‌المللی در مصاحبه دکتری می‌تواند امتیاز خوبی به همراه داشته باشد، اما با توجه به دشواری این آزمون‌ها و نیز هزینه بالای شرکت در آن‌ها، اغلب داوطلبان ترجیح می‌دهند که در آزمون‌های زبان داخل کشور شرکت کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص آزمون‌های زبان داخل کشور، نحوه شرکت در این آزمون‌ها و اخذ مدرک و نیز منابع آزمون‌های زبان داخل کشور می‌توانید به لینک‌های زیر مراجعه کنید:

• آزمون زبان MSRT
• آزمون زبان تولیمو
• آزمون زبان EPT دانشگاه آزاد اسلامی
• آزمون زبان دانشگاه تهران

برای مصاحبه دکتری چه بخوانیم ؟

مصاحبه آزمون دکتری سراسری یا دانشگاه آزاد اسلامی در واقع ارزیابی‌های مختلف داوطلبان را دربرمی‌گیرد. از این رو لازم است داوطلبان برای موفقیت در این بخش از آزمون، هم رزومه آموزشی-پژوهشی خود را تقویت کنند و هم برای جلسه مصاحبه­ حضوری که بخش مهمی از این مرحله است آماده شوند.

در قدم اول توجه کنید که لازم است برای شرکت در مصاحبه، یک رزومه مختصر از سوابق آموزشی و پژوهشی خود تهیه کنید و به همراه داشته باشید. برخی دانشگاه‌ها فرم خاصی برای این موضوع ارائه می‌کنند. اما اگر فرمی به شما ارائه نشد، حتی اگر در مدارک لازم برای مصاحبه قید نشده بود، یک رزومه آماده همراه خود داشته باشید. (نمونه فرم رزومه برای مصاحبه دکتری)

علاوه بر این همه مدارک آموزشی و پژوهشی خود را به صورت منظم در یک پوشه قرار دهید تا اگر در مصاحبه نیاز به ارائه شد، بتوانید به راحتی و بدون نگرانی مدرک مدنظر اساتید را ارائه دهید.

همچنین برای شرکت در مصاحبه لازم است نسبت به تهیه توصیه نامه از اساتید مقاطع گذشته اقدام کنید که معمولاً دو توصیه نامه که یک مورد از استاد راهنمای مقطع ارشد اخذ شده باشد کفایت می‌کند. (نمونه توصیه نامه مصاحبه دکتری)

یکی از مؤلفه‌های مورد توجه در مصاحبه دکتری، سنجش سطح زبان انگلیسی است. برای این بخش سعی کنید تا حد امکان با واژگان تخصصی رشته خود آشنایی داشته باشید. همچنین بتوانید دیالوگ‌های ساده‌ای نیز به زبان انگلیسی بگویید و خودتان را به زبان انگلیسی معرفی کنید (نمونه متن معرفی خود به زبان انگلیسی در مصاحبه دکتری)، چکیده پایان‌نامه ارشد و موضوع رساله دکتری را نیز به زبان انگلیسی بلد باشید.

موضوع دیگر این است که سعی کنید با علایق و زمینه کاری اساتید مصاحبه‌کننده آشنایی پیدا کنید تا بتوانید حیطه سؤالات تخصصی مطرح در مصاحبه را حدس بزنید و تا حد امکان در آن زمینه‌ها مطالعه کنید.

علاوه بر این، حتماً پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود و سایر کارها و مقالات تحقیقاتی خود را مرور کرده و بر آن‌ها تسلط لازم را داشته باشید.

همچنین معمولاً لازم است به طور کلی موضوعی برای پژوهش در مقطع دکتری مدنظر داشته باشید. سعی کنید در زمینه آن موضوع آخرین مقالات را مطالعه کنید و اطلاعات مناسبی داشته باشید.

مورد دیگر این است که سعی کنید در رشته تخصصی خود به‌روز باشید و آخرین مقالات و پژوهش‌های صورت‌ گرفته در رشته خود به‌خصوص زمینه کاری و پژوهشی خود را مطالعه کنید.

توجه کنید که وقتی در مصاحبه ادعای پژوهش در یک زمینه را دارید، لازم است در آن حیطه مطالعه کافی داشته باشید و بتوانید به سوالات احتمالی اساتید مصاحبه‌کننده پاسخ دهید.

توجه کنید که در کنار کسب آمادگی علمی برای مصاحبه دکتری، کسب آمادگی عاطفی جهت حضور در مصاحبه و برخورد متناسب با شرایط نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. لازم است جهت شرکت در مصاحبه اعتمادبنفس داشته باشید.

سوالات رایج در مصاحبه دکتری

سوالات مختلفی ممکن است در مصاحبه دکتری از داوطلبان پرسیده شود و غالباً تفاوت زیادی بین سوالات مصاحبه دکتری سراسری و سوالات مصاحبه دکتری دانشگاه آزاد نیست. به طور خلاصه می‌توان به این سوالات اشاره کرد:

1- سوالات زبان انگلیسی

– چکیده پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد

– شرح موضوع مدنظر برای رساله دکتری

– معرفی خود به زبان انگلیسی

– دیالوگ‌های ساده روزمره

– روخوانی و ترجمه متن تخصصی مقالات یا کتب مرتبط با رشته

– پرسش از واژگان تخصصی رشته به زبان انگلیسی

2- سوالات تخصصی

– سوال در خصوص مبانی نظری، روش تحقیق و نتیجه‌گیری پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد

– سوالات تخصصی مرتبط با رشته

– سوال درخصوص موضوعی که برای پژوهش در مقطع دکتری اعلام کرده‌اید.

– سوالاتی در خصوص روش تحقیق و آمار

– سوالات تخصصی درمورد دروسی که اعلام کرده‌اید مشغول به تدریس آن‌ها هستید.

– سوالات تخصصی درخصوص پژوهش‌ها و مقالاتی که پیش از این انجام داده‌اید.

3- سوالات عمومی 

در برخی مصاحبه‌ها دیده شده که اساتید سوالات عمومی مختلفی نیز می‌پرسند که پاسخ مشخصی ندارد و ممکن است برای هر فرد متفاوت و مختص به خودش باشد. به عنوان نمونه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- منبع درآمد و شغل

2- وضعیت تأهل و داشتن فرزند

3- محل و شرایط زندگی و اسکان در شهر دانشگاه

4- دلیل تعیین اولویت‌ها در انتخاب رشته (این سوال همواره چالش‌های مختلفی در پی داشته است و لازم است دلایل منطقی مناسبی برای آن از پیش آماده کنید.)

5- انگیزه از تحصیل در مقطع دکتری

6- سوالات غیرمعمول همانند آخرین کتابی که خوانده‌اید، ورزش کردن و …

7- سوالات مذهبی (به‌خصوص در دانشگاه‌های خاصی که ماهیت مذهبی دارند.)