تفاوت یادگیری و درک مطلب بهینه ی افراد در استفاده از کتاب های چاپی و الکترونیکی

با پیشرفت دنیای مجازی، رسانه ها و عصر اینترنت هم اکنون تمامی روزنامه های چاپی به سمت الکترونیکی شدن پیش می روند، و در مدت زمان کمی چنین اتفاقی برای تمام کتاب های چاپی خواهد افتاد. و این موضوع نه تنها یک گزارش مستند از پایگاه خبری کتابداری  و اطلاع رسانی ایران می باشد، بلکه همه ما در زندگی روزمره خود به وضوح آن را مشاهده می کنیم. بحث بر سر مزایا و معایب کتاب های چاپی و الکترونیکی بسیار گسترده است و دلایل زیادی برای رجحان هر یک مطرح شده است. اما آنچه واقعا مهم است و ارزش واقعی محسوب می شود، همان محتوای کتاب مورد مطالعه است، چه چاپی و چه الکترونیکی.

دلایلی نسبی بر بهتر بودن کتاب های چاپی نسبت به کتاب های الکترونیکی

در این محتوا به طور خلاصه وار دلایلی نسبی بر بهتر بودن کتاب های چاپی نسبت به کتاب های الکترونیکی آورده شده است، که این دلایل نتیجه تحقیقات پژوهشگران بوده و مستند می باشند. امیدواریم با مطالعه آنها سطح سرانه مطالعات چاپی روند رو به بهبود داشته باشد:

1.  مقایسه درک مطلب و میزان یادگیری

اولین دلیلی که برای تحلیل نتیجه‌ی حاصل شده به ذهن کارشناسان آمد این بود که دلیل تفاوت حجم درک مطلب کاربران پس از مطالعه نسخه کاغذی و الکترونیکی کتاب، احساسات متفاوتی بوده که آنها در لمس برگه های کتابها داشتن. در حقیقت نسخه های الکترونیکی به اندازه نسخه های کاغذی برای کاربران قابل فهم، درک و هضم نیستند.

1. تفاوت در لمس نوشتار و احساس ایجاد شده هنگام مطالعه

طبق تحقیقات انجام شده محققان اذعان داشته اند برخلاف ابزارهای پلاستیکی و بی حس الکترونیکی، لمس برگه های چاپی باعث ثبت یاد و خاطره برای کاربران شده و در نتیجه باعث ماندگاری مفاهیم در ذهن مخاطب می گردد. در واقع کتابهای چاپی احساس ملموس و قابل درکی در دستان شماست، با خواندن هر صفحه از کتاب چاپی شما می توانید خاطره ای تکرار نشدنی رقم بزنید و آن را در حافظه بلند مدت خود ثبت کنید.  حتی بهترین کتابخوان الکترونیکی طراحی شده در مقایسه با کتاب های چاپی، ابتکاری سرد، زمخت و بی روح است. هیچ کتابخوان الکترونیکی­ ای نمی تواند خاطرات کتاب در دست شما را برایتان مرور کند.

2.  تمایز در بسته بندی و طرح روی جلد و صحافی و تاثیرگذاری هر کدام

طراحی روی جلد و بسته بندی کتاب های چاپی خود به نوعی زیبایی و جلب توجه خاصی دارند، که این طراحی  روی جلد در کتاب های الکترونیکی گاها از بین می رود. همچنین به طور مشابه می توان به صحافی کتاب، سایز کتابی که در دست می گیریم، یا سبک حروف چینی اشاره داشت که با دقت زیادی توسط شرکت ها برای کتابهای چاپی شان انتخاب می شود، که تجربه متفاوتی را در خواندن به خواننده می دهد.

Skip Knox بیان می کند:"ما به نسلی جدید از نویسندگان و ناشران نیاز داریم که آثار هنری جدید را در کنار تکنولوژی به وجود آورند."

3.   تفاوت در نحوه به اشتراک گذاری هر یک از کتاب های کاغذی و الکترونیکی

شما می توانید یک کتاب چاپی با یادداشت های شخصی در هر قسمت دلخواه از کتاب نوشته و آن را به دوستان خود قرض دهید یا بگیرید. اما هیچ گاه نمی توانید یک کپی از کتاب الکترونیکی خود را به شخصی دیگر قرض دهید. مدیریت حقوق دیجیتالی (DRM) یا فرمت های کتاب الکتزونیکی غیر قابل استفاده با یکدیگر از این ویژگی به اشتراک گذاری جلوگیری می کند.

4.   نحوه نگهداری و بعضا بلااستفاده ماندن هر یک از کتاب ها

یکی دیگر از موضوع های کتاب های الکترونیکی و مدیریت حقوق دیجیتالی ویژگی دسترس پذیری به کتاب ها برای خود فرد است. همان طور که Lafond  با فصاحت و بلاغت بیان می کند: " اگر من یک کتاب الکترونیکی بخرم، آن را می خوانم، ذخیره اش می کنم و سعی می کنم در ۱۰ سال بعد مجددا" آن را مطالعه کنم و این فکر همه است که آیا یک سکو یا وسیله ای برای فرمت کتاب الکترونیکی و طرح مدیریت حقوق دیجیتالی در آینده وجود خواهد داشت؟"

Gwyn Headly با کمی عیب جویی و بد گمانی بیان می کند که " کتاب های الکترونیکی از این جهت خوبند که شما می دانید، نمی خواهید مجددا" آن را بخوانید."

البته شایان ذکر است که  خطراتی مشابه این برای کتاب های چاپی وجود دارند. مثلا" زمانی که به فردی قرض داده می شوند و هیچ گاه به صاحبش باز گردانده  نمی شود. یا وقتی که در جایی نا مناسب قرار می گیرد و دیگر یافت نمی شود. به هر حال لازم است  تولید کنندگان کتاب ها و کتاب خوان های الکترونیکی قبل از اینکه مشتریانشان مجددا" به کتاب های چاپی روی آورند، این مشکلات را رفع نمایند.

 5. تفاوت در دسترس بودن کتاب های دست دوم برای نوع چاپی با قیمت مناسب

  بسیاری از کاربران کتابهای الکترونیکی به این مسئله اشاره می کنند که کتاب های الکترونیکی بسیار گران هستند به خصوص در ویرایش های اول و از سویی نمی توان نسخه دست دوم آن ها را یافت. همانند موارد مذکور قبلی کتاب های الکترونیکی لزوما" نمی توانند با این ویژگی کتاب های چاپی مطابقت داشته باشند. به هر حال قیمت کتاب های الکترونیکی با گذشت زمان منعطف تر و ارزانتر خواهند شد.حتی در حال حاضر نیز می توان کتاب هایی الکترونیکی را ارزانتر از قیمت چاپی شان خریداری کرد.

6. تفاوت در کیفیت و سایز صفحه نمایش هر یک از انواع کاغذی و الکترونیکی

تفاوت در کیفیت و سایز صفحه نمایش ابزارهای الکترونیکی در مقایسه با کتابهای کاغذی نیز از دیگر عوامل تاثیرگذار در این نتایج بودند.  از طرفی میزان حجم متنی که در هر صفحه از کتابهای کاغذی و الکترونیکی برای نمایش کاربران لحاظ می شود نیز از عوامل مهم و اساسی در اختلاف میان کتاب های چاپی و الکترونیکی است.

به طور خلاصه، مخالفان و طرفدارانی برای هر دو کتاب های الکترونیکی و چاپی وجود دارند. بازار کتاب های الکترونیکی به مرحله خوبی رسیده است. بنابراین در طول سال های بعدی، بهبود بیشتری خواهند یافت.

تفاوت یادگیری کودکان در سنین 3 تا 5  از کتاب های چاپی و الکترونیکی

 بر اساس تحلیل های یک تحقیقات دیگر، توانایی درک مطلب همه کودکان سنین 3 تا 5 سال که به مطالب چاپی و کاغذی دسترسی داشتند به یک اندازه و پایین تر از سطح استاندارد بوده است. در حالی که نیمی از این کودکان که در حالت ترکیبی از مطالب کاغذی و الکترونیکی استفاده می کردند دارای توانایی تحلیل و آنالیز عالی از آن مطالب نسبت به سن خود بوده‌اند.

نتیجه بحث

در آخر می توان چنین جمع بندی کرد، که شکل و فرمت چاپی و کاغذی منابع مطالعاتی و تحقیقاتی برای بزرگسالان بیشترین تاثیر و بهترین اثربخشی را در درک مطلب آنها داشته است، در صورتی که برای کودکان تلفیقی از دو نوع فوق بالاترین بازدهی و اثربخشی را ایجاد کرده است.
با این وجود می توان نتیجه گرفت که با افزایش مطالعه کتابهای الکترونیکی در مقابل کتاب های چاپی، ذهن مخاطبان تنبل‌تر و راحت طلب می شود.

با وجود تمامی تفاوت های بیان شده، امیدورایم فرهنگ مطالعه و کتابخوانی روز به روز در کشورمان گسترش یابد. و به سوی داشتن جامعه ای آگاه و باسواد و به دور از جهل پیش رویم.

موفق و موید باشید.