انواع مجلات علمی
در زمینه ی مجلات علمی ، پایگاه های مختلفی در سراسر جهان موجود است و پژوهشگران و دانشجویان بسته به نیاز و محتوای مقاله ی خود ، با مطالعه ی دقیق، به انتخاب مجلات علمی دست می برند.
انواع مجلات علمی
بانک اطلاعات ISI مرکزی درسال 1960 بوسیله یوگن گرفیلد تاسیس شد. این موسسه بعداً توسط آقای "تامسون و هلت گیر" خریداری شد و درحال حاضر بعنوان موسسه اطلاعات علمی تامسون شناخته می شود. این موسسه قسمتی از شرکت بیلیون دلاری آقای تامسون است. این پایگاه، اطلاعات کتابشناختیِ مقالات را همراه با چکیده آنها و همچنین اطلاعات کتابشناختی منابع مورد استفادشان ارایه می کند. موسسه تامسون رویترز(Thomson Reuters) زیر مجموعه هایی دارد که یکی از این زیر مجموعه ها پایگاه Web of science می باشد، پایگاه (Web Of Science (WOS یک نمایه استنادی علمی است که توسط تامسون رویترز ایجاد شده است که جستجوی استنادی جامع را فراهم می‌کند. به صورت عامیانه و متداول مقالاتی که در این پایگاه نمایه می شوند به مقالات ISI شهرت یافته اند، WOS دو نوع مجله دارد که یکی دارای ایمپکت فاکتور بوده و دیگری بدون ایمپکت فاکتور هستند، به مجلاتی از WOS که دارای ایمپکت فاکتور هستند مجلات JCR گفته می شود و به مجلات بدون ایمپکت فاکتور، مجلات ISI Listed گویند. برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در موسسه تامسون می توانید به آدرس سایت زیر مراجعه کنید: http://ip-science.thomsonreuters.com/mjl یکی از ویژگی های WOS پوشش موضوعی کامل آن است که آن را ابزاری مناسب جهت جستجوی اطلاعات در تمامی رشته ها بخصوص موضوعات بین رشته ای می سازد. با امکانات استنادی این پایگاه همچون Related References و Cited References محقق پس از جستجوی یک موضوع به زنجیره ای از مقالات مرتبط دسترسی پیدا می کند که درهیچ بانک اطلاعاتی دیگراین امکان وجود ندارد.
Web of Scienc شامل سه قسمت است که عبارتند از
Science Citation Index -1
پوشش زمانی: این از سال 1961 به بعد.
پوشش موضوعی: علوم، پزشکی، کشاورزی، فنی و مهندسی، علوم رفتاری وعلوم اجتماعی؛ البته در زمینه هایی مانند: علوم اجتماعی وسعت اطلاعات ارائه شده به اندازه ی نمایه استنادی علوم اجتماعی نیست.
پوشش اطلاعاتی: دسترسی جاری و گذشته نگر به اطلاعات کتابشناختی، چکیده های نویسنده و مراجع استنادی بیش از 5900 ژورنال فنی و علوم پایه در بیش از 150 رشته
Social Science Citation Index -2
پوشش زمانی: 1972 به بعد.
پوشش موضوعی: علوم اجتماعی، جامعه شناسی، مردم شناسی، ارتباطات، رفاه و خدمات اجتماعی، علوم تربیتی، روانشناسی، مدیریت و علوم سیاسی.
پوشش اطلاعات: این پایگاه دربرگیرنده ی اطلاعات مقاله های بیش از 1700 مجله ی معتبر جهان است. 50 موضوع را در زمینه علوم اجتماعی پوشش می دهد. همچنین به صورت موردی از 3300 مجله ی علمی دیگر درسطح جهان نیز مقالاتی را گزینش می کند.
Arts &Humanities Citation Index -3
پوشش زمانی: 1985 به بعد.
پوشش موضوعی: هنرهای زیبا، هنرهای نمایشی، باستانشناسی، معماری، ادبیات، فلسفه ، دین و تاریخ. پوشش اطلاعات: حدود 1130 عنوان مجله
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) یک سامانه اطلاع رسانی علمی است که در صدد تجزیه و تحلیل مجلات علمی کشورهای اسلامی بر اساس معیارهای علم سنجی معتبر اسلامی می‌باشد. پس از تامسون و اسکوپوس، ISC (پایگاه استنادی علوم جهان اسلام) سومین پایگاه استنادی برای سنجش عملکرد پژوهشی کشورها محسوب می شود که ۵٧ کشور در آن مشارکت دارند. برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در پاب مد می توانید به آدرس سایت زیر مراجعه کنید:
http://mjl.isc.gov.ir/Default.aspx?lan=en
مجلات نمایه شده در پابمد (pubmed) مجلاتی هستند که برای گروه علوم پزشکی و زیست شناسی مناسب هستند و دارای ایندکس pubmed پابمد هستند. پایگاه پابمد یکی از محیط های جستجو منابع و مقالات حوزه پزشکی است که توسط موسسه مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی NCBI=National Center for Biotechnology Information و کتابخانه ی ملی پزشکی آمریکا (NLM) تهیه گردیده است. در حال حاضر پایگاه اطلاعاتی پابمد pubmed بیش از 16 میلیون مقاله و بیش از 4500 ژورنال های رشته های پزشکی، دندانپزشکی، پرستاری، دامپزشکی، و علوم پایه پزشکی و غیره را داراست
مجلات اسکوپوس(SCOPUS) یکی ازنمایه‌های استنادی معتبر و شناخته شده است که اطلاعات کتاب شناختی حدود 60 میلیون سند را در خود جمع‌آوری کرده‌است. اسکوپوس اطلاعات محصولات حدود ۵هزار ناشر علمی را از سراسر جهان در خود جای داده‌است. در مجموع اسکوپوس اطلاعات ۱۶ هزار و پانصد مجله علمی پژوهشی را در خود نمایه کرده‌است. اسکوپوس یکی از محصولات الزویر(Elsevier) است که استفاده از اطلاعات آن نیاز به اشتراک و پرداخت هزینه دارد. محصولات الزویر دارای بیش از 55 میلیون مقاله و کتاب است که در حدود 22000 عنوان مجله و کتاب چاپ شده اند.اسکوپوس همه حیطه‌های علوم که شامل علوم زیستی، فیزیک و شیمی و علوم اجتماعی می‌شود را در برمی‌گیرد. در مقایسه‌ای که با وب آو ساینس انجام شده، اسکوپوس حدود ۲۰ درصد پوشش بیشتری از آن داشته‌است اما مقالات قبل از سال ۱۹۹۵ راندارد بر خلاف وب آو ساینس که تا سال ۱۹۴۵ را شامل می‌شود وگوگل اسکالر نسبت به این پایگاه‌ها دقت کمتری دارد و اطلاعات مربوط به یادکرد در آن کمی معیوب است و دیر به دیر به روز رسانی می‌شود.
رتبه بندی مجلات در ایران
مجلات داخلی در حالت کلی در ایران سه نوع مجله داریم که اعتبار و درجه علمی آنها از سوی یکی از سه ارگان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، و حوزه علمیه تعیین می شود و به ترتیب اعتبار عبارتند از: مجلات علمی- پژوهش هر مقاله ای که به دنبال جستجوی حقایق و برای کشف بخشی از معارف و نشر آن در میان مردم و به قصد حل مشکلی یا بیان اندیشه ای در موضوعی از موضو ع های علمی، از طریق مطالعه ای نظام مند، برای یافتن روابط اجتماعی میان پدیده های طبیعی به دست آید و از دو خصلت اصالت و ابداع برخوردار باشد و نتایج آنها به کاربردها، روشها و مفاهیم و مشاهدات جدید در زمینه علمی با هدف پیشبرد مرزهای علمی و فن آوری منجر گردد، علمی – پژوهشی قلمداد می شود.
مقالات علمی پژوهشی یا همان پژوهشنامه به مقاله ای گفته می شود که بر پایه پژوهش های توصیفی یا آزمایشی انجام گیرد. به بیانی روشن تر به پژوهش هایی که نتایج آنها به کاربردها، روشها و مفاهیم و مشاهدات جدید در زمینه علمی با هدف پیشبرد مرزهای علمی و فن آوری منجر گردد، علمی پژوهشی گفته می شود. اساتید دانشگاه ها ، دانشجویان ، پژوهشگران مراکز علمی، تولیدی و تحقیقاتی از جمله مخاطبان اصلی این مجلات هستند.
همانطور که از نام آن مشخص است مقالات علمی پژوهشی داخلی اغلب در مجله های تخصصی مرتبط به آن پژوهش اکسپت و چاپ می گردد در این نوع مجلات رعایت اصل اختصار و خلاصه نویسی در تدوین مقالات بسیار ضروری است. با این حال نتایج یک پژوهش علمی در مقاله باید به گونه ای گرداوری شود که در آن هیچ یک از جنبه های مهم پژوهش از قلم نیافتند
یک مقاله علمی ترویجی یا مرور ادبیات، اطلاعات منتشر شده در حوزه یک موضوع بخصوص در یک محدوده زمانی را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. مقاله علمی ترویجی(مرور ادبیات) می تواند خلاصه ای از مقالات و منابع موجود باشد اما معمولا سازماندهی خاص خود را دارد و خلاصه و استنتاج‌ها را ترکیب می‌کند و اطلاعات را در ساختاری نو ارائه می دهد. مقاله علمی ترویجی می تواند تفسیری جدید از مقالات و کارهای قبلی ارائه دهد یا اطلاعاتی جدید را با تفاسیر قبلی در هم آمیزد، یا سیر جریان پیشرفت فکری حوزه مورد بحث و مباحثات مربوط به آن را ترسیم کند. مقاله علمی ترویجی بسته به موقعیتف ممکن است مقالات و منابع را مورد ارزیابی قرار دهد و مناسب ترین و مربوط ترین منابع را به خواننده پیشنهاد کند. این مقالات بر پایه جابهجایی، تلفیق و ترکیب دانش موجود تهیه می شوند و معمولاً به روشن شدن زوایای مسالهای کمک مینمایند، از این گونه مقالات میتوان به مقالات مروری، تدوینی، ترجمهای، تحلیلی اشاره کرد.
مجلات علمی- تخصصی
این مجلات معمولا وابسته به برخی سازمانها و نهادهای خاص بوده و مباحث تخصصی در یک زمینه را مطرح می کنند و نویسندگان مختلف می توانند مطالب خود را برای این مجلات ارسال کنند. نکته قابل توجه در مورد این نوع مجلات این است که این مجلات معمولا هیچ گونه امتیاز و مجوز علمی را از ارگانهای زیربط مثل وزارت علوم،تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی یا حوزه علمیه دریافت نکرده اند و صرفا به منظور اطلاع رسانی و بالا بردن آگاهی های قشر خاصی از افراد جامعه در زمینه های تخصصی به چاپ مطالب می پردازند.
